Элэгний өөхшилт
Элэг өөхөлсөн үед удаан хугацааны турш ямар нэг шинж тэмдэггүй нуугдмал байдлаар явагддаг тал бий.
Үндсэн зовиур шинж тэмдэг (PCSS):
- Нүдний доогуур бараан цагираг үүсэх
- Арьсан дээр ялангуяа нүдний зовхинд өөхөн ургацаг буюу булдруу ургах
- Чулуужсан өөхөн давхрага үүсэх /ЭД үүсдэг/
- Арьс дээр бараан толбо гарах
- Нүдний цагаан хэсэг шарлах
- Нүүрний цусны судас өргөжих /хялгасан судас улайх, хацар улайх/
- Хэл хөх саарал өнгөөр өнгөртөх /coated tongue/
- Биед эвгүй, тодорхойгүй мэдрэмж төрөх
- Элэгэн тус газар өвдөх
- Арьсны өнгө саарал болох, хэсэг хугацааны дараа улаан болох
- AST, ALT хэмээх ферментүүд, CAP /Controlled Attenuation Parameter/ үзүүлэлт нэмэгдэх зэрэг болой.
Дараах хүндрэл, сөрөг үр дагавар үүсэх магадлалтай (Possible Common Complications and Sequelae, PCCS):•
- Ярихдаа ядрах, ядаргаатай санагдах
- Биеэ авч явах байдал нь өөрчлөгдөх
- Болзошгүй учир шалтгаанууд (PCC):
- Цагаан хоолтон |амьтны гаралтай уургын дутагдал|
- Альфа-антитрипсины дутагдал
- Зэсийн солилцооны өвчин /болезнь Коновалова-Вильсона/
- Синдром гиперкортицизма /синдром Иценко-Кушинга: энэ үед бөөрний дээд булчирхай хэт их даавар ялгаруулна/ зэрэг болой.
Хоол унд: Загас, далайн хоол, ургамлын тос, чацарганын тос, өглөөний кааш /хошуу тариа, эрдэнэшиш, сагадай, цагаан будаа, шар будаа/, тослог багатай тараг, аарц, хар талх, шивүүрт цулихирын гурил, чанасан буюу жигнэсэн мах, өндөг, төмс, лууван, хүрэн манжин, цэцэгт байцаа зэрэг хүнсний ногоо, зөгийн бал, шар гаа, шанц модны холтос, жимс, маалинга, хулууны үр, самар иднэ.
Элэгэнд хэт ачаалал үүсгэхгүйн тулд хоолоо бага багаар 5 удаа иднэ. Салатаа оливийн тос, байгалийн эсгэсэн алимын шүүс, нимбэгээр амталж байх.
Өдөрт 8-10 аяга ус ууна. Өлөн дээрээ нимбэгтэй ус ууна. Буйлс /чангаанз/-ийн жимсны ясан доторхи самрыг нунтаглаж 7 хоног өлөн дээрээ болон оройдоо иднэ.
Аминдэм, эрдэс бодис: Цайр, “А”, “С” аминдэм.
Сувиллын чанартай зөвлөмж (Treatment strategy-TS): Эмчилгээ, сувилгаа нь элэг, цусаа цэвэршүүлэх, үрэвсэл дарах, өөх тос шатаах, холестерин бууруулах, турах, дархлаа тэтгэхэд чиглэгдэнэ.
Шүүгээгүй 1 хоолны халбага наранцэцгийн тосыг амандаа хийж 1-2 минут байлгаад нулимана. Энэ нь энгийн арга бөгөөд цус, элэг маш сайн цэвэршүүлдэг аж.
Өдрийн дэглэм сайн баримтлах, биеийн тамир хийх, спортоор хичээллэх хэрэгтэй. Өдөрт 30 минут дасгал, хөдөлгөөн заавал хийж байх. Аэробикээр хичээллэвэл үр дүнтэй аж.
Болж өгвөл тайван амгалан байхыг хичээх. Элэг, цөсөө үе үе угааж цэвэршүүлж байх хэрэгтэй.
Бусадтай харьцуулахад хүн бүр оюун санаа, удамшил, сэтгэц, хүрээлэн буй орчин, нийгмийн гарлын хувьд давтагдашгүй өөр өөрийн гэсэн онцлогтой байдаг тул зовиур эмгэгийг оношлох, эмчлэхдээ эдгээр хүчин зүйлийг харгалзаж үзнэ.
Халууцсаны дараа хүйтэн ус ихээр залгилж уухгүй. Өтгөн хатуулахгүй байх. Орой 19 цагаас хойш юм идэхгүй байх.
Хэт ихээр идэх, стресс, архи, боов шоов зэрэг муу хоол (junk food) зэрэг нь элэгийг орвонгоор нь эргүүлнэ гэдгийг сана.
Болзошгүй учир шалтгаанууд, эрсдэлт хүчин зүйлс
Үндсэн зовуурь, шинж тэмдэг (болзошгүй хожмын үеийн)
Зохимжтой ба зохимжгүй бүтээгдэхүүн


Агил мөөг
Алтанзулын цомог


Алтантовчийн цомог
Амтат төмс
Амтат чинжүү

Анар жимсний цомог


Арзаахайны цомог
Артишокийн цомог


Багваахайны исгэсэн хандмал
Бадааны цомог

Барагшун
Британийн зоосонцэцэг


Брокколи байцаа


Бургасны цомог
Буржгар чөргөс


Бэришийн цомог


Гажиг цээнэ (согоон сав)

Газрын алим
Газрын лийр (булцуут цэцэг: гдх, булцуу)


Галуун тавгийн цомог

Ганга, хотойн цомог


Гандбадрааны цомог


Гишүүнийн исгэсэн хандмал

Гожи үр жимс (чонон жимс)
Гоньдны цомог


Гүзээлзгэнийн цомог
Гүйлс (чангаанз)

Гүүн хөхийн цомог


Далайн байцааны цомог


Даливсын цомог

Долоогонын цомог

Донтуулагч хоол хүнс, сэргээш


Дошонцгийн цомог


Дэрэвгэр хависгана


Задийн цомог

Зуун наст (зууннаст)


Игүүшингийн цомог


Инжбуурлын цомог
Иовын нулимс үр тариа

Их даливс

Их зулын цомог


Их тавансалаа


Их шүүдэргэнэ

Какао (хар шоколад)

Луувангийн навч

Мажийн цомог


Маралзгана

Мойлны цомог


Мүгзийн цомог

Наргил модны самар (тос, зөөлөн эдийн зоргодос)


Нарсны тоосонцортой нахиа, шилмүүс
Нохойн хошуу
Нохойн хошууны цомог


Нугын шивэл


Оливтой шүүдэргэнийн тос


Онгол мөөгний цомог


Пагдгар бадаан
Палласын сүүт өвс
Розмарины цомог


Сагадай будаа (Гурвалжин будаа)

Сармис

Сармисны исгэсэн бэлдмэл


Сарнайны цомог


Сибирийн өрөл


Сибирь тошлог барбарис


Сибирь хармаг


Сибирь чөдөргөнө
Сиймхий алтанцэгцүүхэй

Сонгино


Судан сарнай


Сүгмэл


Сүрлийн цомог


Таримал артишок

Таримал туурам (цагаан лууван)


Таримал үсүү


Толбот арзаахай

Толгодын бударгана


Тошлогны цомог


Төлөгчийн цомог

Түрэг шош
Тэмээлжийн үрийн тос


Улааганын цомог

Улаан гоёо


Улаан тэс


Улаан тэсийн жимсний цомог


Улаан чавганы үр жимс

Усан үзэм, үзэм


Үхрийн нүдний цомог
Фруктоз ихээр агуулсан эрдэнэшишийн сироп


Хар үрт тэсийн жимс
Ховенийн цай


Хошуу тариа


Хошуу тарианы цомог


Хөвөнтийн цомог
Хөмүүл


Хулангийн ундаа
Хулууны зөөлөн эд


Хулууны үр, үрийн тос
Хумсанцэцгийн тос
Хунчирын цомог


Хурган гуа


Хусны мөөгний цомог

Хусны нахиа, навч, холтос


Хусны онгол мөөг (чага)
Хусны шүүс


Хуш

Хушганы яс, тусгаарлагч хаалт


Хүрдэн дэгдгэнэ


Хүрэн манжингийн навч

Хэт боловсруулсан хоол хүнс

Хясаа мөөг

Цагаан будааны хальсны тос

Цагаан мөөг


Цагаан цэцэгт байцаа


Цайны шимэрс


Цахилдагны цомог


Цөсийн цомог


Цэгцүүхэйний цомог


Цэх галуун таваг

Час улаан долоогоно

Чихэр өвсний цомог


Чонын хэлний цомог


Чөдөргөнийн цомог

Шампиньон /далбинга мөөг/


Шанцны цомог


Шар будаа- Липотропное действие
-
Шар будаа элэгэнд хуримтлагдсан өөх тосыг шатаах үйлдэлтэй.

Шар буурцаг


Шар гаа
Шар гич
Шивүүрт цулихир


Шилмүүсний цомог
Шинэсэрхүү бударгана (Загасгал)


Шүүдэргэнийн цомог

Эгэл алирс (аньс, анис)

Эгэл лошго (сүений цэцэг, навч)

Эгэл өмхий


Эгэл төлөгч өвс


Эмийн багваахай


Эрдэнэшишийн цомог

Юнгарын тос


Ямаан сахал


Яншуйны цомог
Яшилдуу чацаргана
Эх сурвалж
Тэмдэглэгээний утга


Ийм тэмдэг нь эмчилгээний өндөр үр дүнтэй бөгөөд эрдэм шинжилгээний туршилт, судалгаагаар нотлогдсон болохыг илэрхийлнэ.
Ийм тэмдэг нь хүний биед сайн нөлөөтэй гэдэг нь судалгаагаар нотлогдсон. Гэхдээ бүхэл ургамлын хувьд авч үзвэл 3 одтой бүтээгдэхүүнийг арай гүйцэхгүй аж.
Ийм тэмдэг нь эмчилгээ, шим тэжээлийн эерэг үр дүнтэй болохыг илэрхийлнэ. Голдуу ардын уламжлалт практикт олон зуун жилийн турш өргөн хэрэглэгддэг туршлагатай. Туршилтын амьтан дээр судлагдаж сайн нь тогтоогдсон. Өчигдрийн ардын эмчилгээнд хэрэглэдэг байсан эмийн ургамал өнөөдөр шинжлэх ухаанаар нотлогдсон эмчилгээ болдог гэдгийг санаандаа авбал зохино.
Ийм тэмдэг нь тухайн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх үед, ялангуяа хэтрүүлэн хэрэглэх үед зарим тохиолдолд үүсэж болзошгүй гаж нөлөөг илэрийлнэ.
Ийм тэмдэг нь эмчээр оношлогдсон өвчин, зовуурийн үед тухайн бүтээгдэхүүнийг хэрэглэх нь зохимжгүй гэдгийг илэрхийлнэ.